Zweet en tranen voor het grote
   examen

 De lange weg naar duurzame
   palmolie

 Oud-generaals domineren de
   presidentsverkiezingen

 Stille krachten

 Frivool volksvermaak

 Ploeteren voor een paar centen

 Tsunami: Het privilege van de
   weduwnaars

 Terroristen in de rijstvelden

 Tsunami: De lokale helden

 Soldaten in zaken

 Orissa: Bereid te sterven voor
   de heilige berg

 Dood: de ongewenste dochters
   van India

 Baarmoeders voor de wereld

 De Indiërs komen eraan

 Dossier Killing Fields

 Baren voor de staat

 Wilde kinderen

Tot nu toe
In 2004 sluit de regering van Orissa een verdrag met Sterlite, het Indiase dochterbedrijf  van het Britse Vedanta om bij Lanjinargh in Nyamgiri een bauxietmijn te bouwen, waar een miljoen ton bauxiet per jaar wordt gewonnen. De Dongria tribalen wordt niks gevraagd.

Begin 2005 moeten de eerste dorpen wijken voor de bouw van de aluminium raffinaderij. Dorpelingen klagen over intimidatie en knokploegen. Een speciale commissie van het hooggerechtshof adviseert in september het mijnbouwproject te staken om het ecosysteem te beschermen. De Domgria beginnen protestcampagnes met steun van nationale en internationale milieu organisaties.  

Stilletjes en wat onwennig stappen honderden Dongria tribalen maandag uit de trein in Bubaneshwar, de hoofdstad Orissa. De stemming slaat snel om als ze een traditioneel offerlied inzetten. In trance zingend en agressief zwaaiend met pijl en boog en hakmes trekken ze door de straten om te protesteren tegen het mijnbedrijf Vedanta.  ,,We  moeten onze speciale Dongria Kondh krachten tonen aan Vedanta,” zegt de 21-jarige Jitu Jakeskia, een dag na terugkeer in het Nyamgiri-gebied. Hij is een van de weinige Dongria die formeel onderwijs heeft genoten en Engels spreekt. Jitu is de woordvoerder voor zijn 8000 stamgenoten. ,,We zijn niet bang om te sterven voor onze berg.”

Voor de animistische Dongria, volgelingen van een natuurreligie, is de Nyamgiri berg de basis van hun bestaan. ,,Jullie hebben kerken, tempels en moskeen, die mag ook niemand in brand steken of onteren. Wij animisten hebben een berg.,” verduidelijkt Jitu. De berg is een heilige plek waar al eeuwenlang de oppergod Nyam Raya zetelt, de God van de Wet. Die God zegt dat de stam de natuur moet beschermen. Dat is ze tot nu toe goed gelukt. De Dongria leven van de jacht en de opbrengt van bosproducten en fruitbomen. Nyamgiri is een weelderig groene jungle met heldere stroompjes en een hoge biodiversiteit aan flora en fauna.

Mijngigant Vedanta heeft daar geen boodschap aan. Het Hooggerechtshof evenmin, bleek afgelopen augustus. Ondanks negatieve adviezen van haar eigen commissie besloten de rechters Vedanta alsnog toestemming te verlenen om de bauxiet uit de Nyamgiri berg te winnen.

,,We hebben lak aan dat vonnis,” verklaart Jitu resoluut. De Dongria hebben geen vertrouwen meer in het juridisch apparaat en de politiek. ,,Het hooggerechtshof kan niks voor ons betekenendoen. Rahul Gandhi van de Congrespartij evenmin. We zullen het zelf moeten doen.” De weg van de raffinaderij naar de berg is sinds augustus gebarricadeerd met boomstammen. Een menselijke blokkade die vorige week werd ingesteld om mijnbouwingenieurs te weerhouden het bos in te gaan,  is na de nodige intimidatie echter opgeheven. ,,Door de politie en knokploegen,’” weet filmmaker en  activist Surya Shankar Dash. Ze dreigden stamleden de toegang te ontzeggen tot een nabijgelegen marktplaats waar ze hun bosproducten verkopen.

Voor Vedanta staat er veel op het spel. Het bedrijf heeft de afgelopen jaren een miljard dollar geïnvesteerd in de bouw van een aluminiumraffinaderij aan de voet van de berg. Vedanta heeft dringend bauxiet nodig om de raffinaderij draaiende te houden. Het bedrijf weet zich gesteund door de deelstaatregering die het arme, achtergebleven Orissa graag wil opstuwen in de vaart der volkeren.

Orissa bezit een rijkdom aan bodemschatten, vooral ertsen, kolen en bauxiet. Vedanta  schat dat de deelstaat over 60 tot 70 procent van de reserves van een land als Australië. Ze zijn alleen nog niet ontwikkeld. Maar Orissa wacht een gouden toekomst als de mijnbouwoperaties  eenmaal draaien, voorspelt Vedanta, dat stelt veilig en schoon te opereren.

Milieu- en mensenrechtenorganisaties zoals Survival International en Wildlife India hebben daar weinig fiducie in. Zij vrezen dat de bauxietmijn een onherstelbare schade aanricht aan het ecosysteem en de mensen zal verdrijven. ,,Een onacceptabel risico,” oordeelde de Noorse Raad van Ethiek. De Noorse regering heeft haar aandelen ter waarde van 1,4 miljoen dollar inmiddels verkocht. Jitu reisde naar Londen om samen met andere activisten investeerders over te halen het Noorse voorbeeld te volgen.

De Dongria Kondh weigeren de strijd op te geven. Ze hoeven alleen maar naar het dal te kijken waar de zes kilometer lange pijpen van de raffinaderij kronkelen en de dorpelingen werkloos in hun kleine hutjes op de kale vlakte zitten. ,,Wij halen alles uit de jungle: vlees, fruit, groenten, knollen en water. Allemaal gratis. Voor ons is dit een paradijs,” verduidelijkt Jitu. Alle achtduizend Dongria, van kinderen tot oude vrouwen zijn bereid om te sterven om Nyamgiri te beschermen. ,,Wij kunnen niet leven zonder onze heilige berg.”

Hilde Janssen
Algemeen Dagblad - oktober 2008