Inleiding: Schaamte en onschulduze
Het verdrongen oorlogsverleden van troostmeisjes
in Indonesië
‘Troostmeisjes’ worden ze genoemd. Maar die verhullende term kan de pijn en schaamte over de gedwongen prostitutie tijdens de Tweede Wereldoorlog niet wegnemen. Spreken doen ze er meestal niet over. Evenmin als de daders of hun regeringsleiders. Het taboe is hardnekkig, ondervond Hilde Janssen, toen ze ruim zestig jaar later op zoek ging naar Indonesische slachtoffers.
De Japanse bezetter zag gecontroleerde seks in militaire bordelen als een pragmatische maatregel. Het voorkwam geslachtsziekten en grootschalige verkrachtingen. De geïnterviewde vrouwen vertellen een ander verhaal. Ze zijn onder dwang of met valse beloften thuis opgepakt, van straat gerukt, door het dorpshoofd opgeroepen. En daarna systematisch verkracht in militaire bordelen, kazernes, fabrieksloodsen, treinstellen en tentenkampen. Het zijn indringende verhalen en portretten van nu oude vrouwen voor wie de oorlog nooit is opgehouden.
Journaliste Hilde Janssen en fotograaf Jan Banning bezochten samen een vijftigtal Indonesische vrouwen die in de oorlog het slachtoffer werden van seksuele dwangarbeid. Dat leidde tot verschillende resultaten:
1/ Het tekstboek "Schaamte en onschuld. Het verdrongen oorlogsverleden van troostmeisjes
in Indonesië",
uitgave Nieuw Amsterdam, ISBN 9789046807132.
2/ Het (nederlands/engelse) fotoboek "Troostmeisjes/Comfort Women", door
Jan Banning. Uitgave Ipso Facto Utrecht/Seltmann+Söhne Lüdenscheid (Duitsland),
ISBN 9789077386071.
3/ De gelijknamige foto-tentoonstelling "Troostmeisjes". Nederlandse premiere in de Kunsthal in Rotterdam (april 2010). Indonesische premiere in het Erasmushuis in Jakarta (augustus 2010).
4/ "Omdat wij mooi waren". Documentaire film die Hilde Janssen en Jan Banning volgt op hun zoektocht naar de Indonesische troostmeisjes.
Geproduceerd door
van Osch Filmproducties.
Deze film werd uitgezonden door de NOS op 15 augustus 2010.
"Mijn hele lijf is
kapot gemaakt.
Mijn lichaam kan
het niet vergeten.
De pijn zit in mijn
hart."
Icih (83) |
"Ik was zo graag
lelijk geweest.
Lelijke meisjes
werden na korte
tijd weer naar huis gestuurd.
Ik moest blijven."
Emah (83) |
"Wat kon ik doen? Ik was 14 jaar. Ik wilde over-leven. Maar ik voel me vies, onrein en schaam me
nog steeds.
Paini (79) |
|